ଏଇ ଗବେଷଣା ପତ୍ରଟିରେ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ 'ରେବତୀ' ଗଳ୍ପଟିକୁ ନମୁନା ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ ପୂର୍ବକ ଅନୁମାନତତ୍ତ୍ଵକୁ ସରଳ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିବା ଲାଗି ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇଛି । 'ରେବତୀ' ଗଳ୍ପଟି ୧୮୯୮ ମସିହାରେ 'ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ' ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏଇ ଗଳ୍ପଟିରେ ପାଟପୁର ଗ୍ରାମର କରଣ ଶ୍ୟାମବନ୍ଧୁ ମହାନ୍ତି, ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ, ତାଙ୍କ ଦଶବରଷର ଝିଅ ରେବତୀ, ରେବତୀର ଜେଜୀମା, ଯୁବଶିକ୍ଷକ ବାସୁଦେବ, ଦୁଇଗୋଟି ଗାଈ ପ୍ରଭୃତି ଚରିତ୍ର ରହିଛନ୍ତି । ଗଳ୍ପର ଆରମ୍ଭରେ ଶ୍ୟାମବନ୍ଧୁଙ୍କ ଘର ହସଖୁସିରେ ପୂରି ଉଠିଛି । ତେବେ ପାଟପୁର ଗ୍ରାମରେ ଯେତେବେଳେ ଅପର ପ୍ରାଇମେରୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବସାଯାଇଛି ଏବଂ ସେଇ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ ବାସୁଦେବ ଯୋଗ ଦେଇ ଶ୍ୟାମବନ୍ଧୁଙ୍କ ପରିବାର ସହିତ ଜଡ଼ିତ ହୋଇ ରେବତୀ ପାଠ ପଢ଼ୁ ବୋଲି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି ଓ ସେଥିରେ ଶ୍ୟାମବନ୍ଧୁ ସମ୍ମତି ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି,- ଠିକ୍ ସେଇ ଘଟଣାଠାରୁ ଗଳ୍ପର ମୋଡ଼ ବଦଳିଯାଇଛି । ଅପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପାରମ୍ପରିକତାର ପ୍ରତିନିଧି ଜେଜୀମା ତିରିଲା ଝିଅ ରେବତୀର ପାଠପଢ଼ାକୁ ଘୋର ବିରୋଧ କରିଛି । ତାହାରି ଭିତରେ ବାସୁ ଭାଇ ସହିତ ରେବତୀର ନୀରବ ପ୍ରେମ ସମ୍ପର୍କ ଗଢ଼ି ଉଠିଛି । ରେବତୀ ଘର ଲୋକ ସେଥିରେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ମତ ହୋଇଛନ୍ତି; କିନ୍ତୁ ହଠାତ ଶ୍ୟାମବନ୍ଧୁଙ୍କ ପରିବାରରେ କଳାମେଘ ଘୋଟି ଆସିଛି । ପ୍ରଥମେ ଶ୍ୟାମବନ୍ଧୁ, ତାପରେ ରେବତୀର ମାଆ, ତାପରେ ବାସୁ ଭାଇ ଏବଂ ଗଳ୍ପର ଶେଷ ଭାଗରେ ରେବତୀ ଓ ଜେଜୀମା ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିବାର ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନ ବିୟୋଗାନ୍ତକତା ଏ ଗଳ୍ପଟିକୁ ଅନନ୍ତ କାରୁଣ୍ୟ ଆଡ଼କୁ ପଥ କଢାଇନେଇଛି ।